Patron

Olga Drahonowska-Małkowska (ur. 1 września 1888 w Krzeszowicach, zm. 15 stycznia 1979 w Zakopanem) – przez miejscową ludność zwana druhną Oleńką lub Gaździną.

Pierwsza twórczyni polskiego skautingu Szeroko znana jako instruktorka harcerska, współautorka hymnu harcerskiego, czy dobroczyńca ludzkości. Olga Drahonowska-Małkowska urodziła się w Krzeszowicach . Mimo czeskich korzeni matki od dziecka zawsze podkreślała swą polskość. Po maturze wstąpiła do Konserwatorium Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie. Tam też ujawniła swe talenty poetyckie i rzeźbiarskie. Pełniła funkcję instruktora  wychowania fizycznego w "Sokole", gdyż  od najmłodszych lat fascynował ją sport (jazda konna, pływanie, łyżwiarstwo, narciarstwo, turystyka górska), działała także w organizacji wychowania narodowego Eleusis. Z Eleusis pozyskał ją Małkowski do niepodległościowego "Zarzewia", W nim to właśnie poznała tajniki służby wojskowej i uzyskała  stopień porucznika Polskich Drużyn Strzeleckich. 26 lutego 1911 roku na spotkaniu członków największych organizacji młodzieżowych we Lwowie zostaje podjęta decyzja o stworzeniu skautingu na ziemiach polskich. Pierwszą żeńską (trzecią według kolejności) drużynę skautową we Lwowie (III Lwowska Drużyna Skautek im. Emilii Plater) pod opiekę otrzymuje druhna Oleńka. Była również pierwszą komendantką skautek w Naczelnej Komendzie Skautowej w latach 1911-1912. We wrześniu 1912 w "Skaucie" nr 23 ukazał się przystosowany do melodii rewolucyjnej pieśni "Na barykady ludu roboczy" wiersz Ignacego Kozielewskiego "Wszystko co nasze Polsce oddamy", uzupełniony refrenem "Ramię pręż, słabość krusz". Nosił tytuł "Marsz skautów" i stał się później hymnem ZHP. To właśnie jej autorstwa są przeróbki przystosowanie utworu do hymnu i wykonanym za zgodą autora. W czerwcu 1913 opuściła Lwów udając się na leczenie do Zakopanego. Pojawił się tam również Andrzej Małkowski i ks. Kazimierz Lutosławski, który udzielił im ślubu. Po poprawie na zdrowiu Olga Małkowska założyła i prowadziła w Zakopanem harcerstwo żeńskie, od sierpnia 1914 (gdy Małkowski po wybuchu I wojny światowej wyruszył do Legionów) – również drużynę męską.  W Zakopanem zorganizowała skautową pocztę, pomoc żniwną dla góralek, ochronkę dla opuszczonych dzieci, tanią jadłodajnię dla  ubogiej ludności i skautową straż porządkową, która pełniła nocną służbę. Pod jej komendą skauci urządzali tajne składy broni w górach: w Dolinie Kościeliskiej, na Hali Pysznej, w Dolinie Roztoki, w Murzasichlu i w grotach Nosala. W lutym 1915 po próbie ogłoszenia przez Andrzeja Małkowskiego Republiki Podhalańskiej jako zaczątku niepodległej Polski policja austriacka wykryła te magazyny, a druhna Olga z mężem tylko dzięki ostrzeżeniu przez górali zdołała uniknąć aresztowania. Na obczyźnie poprzez Wiedeń przedostali się w marcu 1915 do Szwajcarii, a stamtąd do USA, gdzie Andrzej Małkowski został poproszony do zorganizowania harcerstwa polonijnego. Tam przyszedł na świat 30 października 1915 syn Olgi i Andrzeja, nazwany przez nich Lutykiem. Do Polski powróciła z Lutykiem w listopadzie 1921, swe kroki skierowała w ukochane góry prowadząc naukę angielskiego i gimnastyki w zakopiańskiej Szkole Gospodarstwa Domowego i dla Ślązaczek specjalne kursy języka polskiego, literatury, historii i geografii, a od 1922 r. zapoczątkowała trzymiesięczną szkołę instruktorek ZHP w Kuźnicach. W 1925 r. założyła Szkołę Pracy Instruktorskiej i Pracy Harcerskiej w Sromowcach Wyżnych, kierowała tą placówką do 1939 r. w tym czasie  rozbudowywała również ośrodek. Po Dworku Cisowym (szkoła) powstały tam: Orle Gniazdo w 1927 r. i Dom Ludowy dla wsi (spalony w 1945), Watra w 1929 r. i czorsztyńska Pustelnia w 1930 r. Po klęsce wrześniowej w 1939 r., po naleganiach syna, aby uchodziła przed gestapo – opuściła kraj. Dotarła do Wielkiej Brytanii. Tam w Dartmouth założyła Dom Dziecka Polskiego, w posiadłości Castlemains koło Douglas w Lanarkshire obok polskiej szkoły, gimnazjum i harcerstwa – powstała też placówka dla żołnierzy, aby swe urlopy mogli spędzić przy polskich dzieciach, w polskiej atmosferze. W 1942 r. została powołana do władz ZHP. Została przewodniczącą Komitetu Naczelnego ZHP na czas wojny. Poprzez Caritas GIS dostarczała żywność dzieciom zniszczonej Warszawy.  Do kraju powróciła na stałe w 1961 r. Początkowo osiadła we Wrocławiu, a od 1964 r. na stałe w Zakopanem, gdzie zamieszkała w drewnianym domku przy ul. Małe Żywczańskie 17A. W 1966 r. Rada Państwa przyznała jej rentę dla zasłużonych, a przedstawiciel TPD wręczył jej Honorową Odznakę Przyjaciela Dziecka.Olga Małkowska zmarła 15 stycznia 1979 r. w równą 60 rocznicę śmierci męża. Spoczywa na Nowym Cmentarzu w Zakopanem przy ul. Nowotarskiej. Nad wspólnym grobem wznosi się granitowy pomnik poświęcony twórcom polskiego harcerstwa dłuta zakopiańskiego rzeźbiarza Henryka Burzca.